ธรรมะจากธรรมาสน์ เล่ม ๓ (กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม)
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (๓ ครั้ง)
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
โย พาโล มญฺญตี พาลฺยํ ปณฺฑิโต วาปิเตน โส
พาโล จ ปณฺฑิตมานี ส เว พาโลติ วุจฺจตีติ.
...ตามบาลีคาถาที่ได้ยกขึ้นเป็นนิกเขปบทแห่งเทศนานี้ว่า โย พาโล มญฺญตี พาลฺยํ ปณฺฑิโต วาปิเตน โส พาโล จ ปณฺฑิตมานี ส เว พาโลติ วุจฺจติ
แปลว่า
“บุคคลใดโง่ ย่อมรู้ตัวว่าเป็น คนโง่ เขาย่อมฉลาดได้เพราะการรู้ตัวนั้น
แต่บุคคลโง่ ทนงตนว่า ตัวฉลาด บุคคลนั้นแล เรา (ตถาคต) เรียกว่า คนโง่”
... การดิ้นรนต่อสู้กับอุปสรรคอันตราย และอาชีพการงานเพื่อความอยู่รอด
ข้อนี้เป็นธรรมดาของมนุษย์ ซึ่งคนฉลาด ต่อสู้ดิ้นรนเพื่อความวัฒนาถาวร ความเจริญรุ่งเรืองของสังคม
ส่วนคนโง่ดิ้นรนต่อสู้เพื่อความหายนะของสังคม
คนโง่ อิจฉาริษยาคนอื่น เพราะกลัวคนอื่นจะได้ดีมีความสุข
คนฉลาด อยู่ในศีลสัตย์ มีเมตตาต่อคนอื่นและสัตว์อื่นเพราะกลัวคนอื่นและสัตว์อื่นจะเดือดร้อน
ส่วนคนโง่ เป็นทุกข์ใจ เพราะกลัวความเหน็ดเหนื่อย ความลำบากอันเกิดจากการทำงาน
คนฉลาด เป็นทุกข์ใจ เพราะกลัวจะไม่มีงานทำ
คนโง่ กับ คนฉลาด ถึงจะเสมอกันโดยยศตำแหน่งหน้าที่การงาน
แต่ก็ต่างกันโดยความเสื่อมและความเจริญในหน้าที่การงาน
ข้อคิดสำหรับท่านสาธุชนในข้อนี้ ก็คือ
เมื่อพบ คนโง่ กับ คนฉลาด ที่มียศตำแหน่งเสมอกัน
ก็จงคบกับ คนฉลาด นั้นเถิด
แล้วชีวิตของท่านจะพ้นจากความหายนะแน่นอน
“คนโง่ ถึงขั้นสุดยอดนั้น ท่านสาธุชน อาจมีทางสังเกตได้ดังนี้
*** ลัทธิระดับสุดยอดของคนโง่ ก็คือ ลัทธิเสี้ยมสอนให้คนเนรคุณ
*** ความรู้ระดับสุดยอดของ คนโง่ ก็คือ ความรู้ ที่สร้างพิษภัยต่อสังคม
*** การหลอกระดับสุดยอดของ คนโง่ ก็คือ การหลอกตัวเอง มายา
*** ระดับสุดยอดของ คนโง่ ก็คือ มายามุ่งปิดความชั่วของตนเอง
*** ความหลงระดับสุดยอดของ คนโง่ ก็คือ ความหลงตนเอง
*** ยอดเก่งของ คนโง่ ก็คือ เก่งในทางพูดทับถมคนอื่น
*** ยอดชั่วของ คนโง่ ก็คือ การเห็นตนเองเป็น คนดี เห็นคนอื่นชั่วทั้งหมด และเห็นพวกของตนเองเป็นคนดี เห็นพวกของคนอื่นชั่วทั้งหมด
*** ยอดถ่อยของ คนโง่ ก็คือ การสอนญาติมิตร ศิษย์บริวารผู้อยู่ใต้บัญชา ให้เกลียดชังคนอื่นแล้วโน้มน้าวจิตใจให้เขาเหล่านั้น หันมารักตน”
ข้อสังเกตอีกประการหนึ่งก็คือ “คนโง่ ที่รู้ตัวว่าตนเองโง่นั้น ย่อมไม่ใช่ คนโง่
แต่ คนโง่ ที่ไม่รู้ตัวเองว่า โง่ เป็นอันตรายอย่างใหญ่หลวงต่อสังคม”
ดังนั้น “การคบหาสมาคมกับ คนโง่ ที่รู้ตัวเองดีกว่าอยู่กับ คนโง่ ที่ไม่รู้ตัวเอง หรืออยู่คนเดียวดีกว่าอยู่กับ คนโง่”...
เอกสารประกอบ
1.
ธรรมะจากธรรมาสน์เล่มที่ 3
2.
กฎแห่งกรรม
3.
โดยสรุป
4.
เรื่องบัณฑิตกับคนพาล
5.
หนังสือนำส่งแจ้งเวียน
